Informacje prasowe
Z analiz Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej wynika, że łączny dług podmiotów niebędących konsumentami wynosi blisko 11,2 mld zł. Z tego nieco mniej niż połowa przypada na jednoosobowe działalności gospodarcze (5,5 mld zł), a większa część, czyli 5,6 mld zł – na spółki prawa handlowego oraz inne formy organizacji, takie jak: fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe, izby gospodarcze czy nawet przedsiębiorstwa państwowe. Wśród nich są organizacje społeczne, zawodowe, samorządowe lub podmioty prawa publicznego. Najwięcej emocji budzą jednak nierzetelne spółki z o.o.
Spółka z o.o. – bezpieczna, ale nie dla kontrahentów
Na koniec 2024 roku w Rejestrze Przedsiębiorców KRS zarejestrowanych było ponad 726 tys. podmiotów, z czego przeszło 687,5 tys. stanowiły spółki prawa handlowego (nie licząc spółek europejskich). W polskim prawie handlowym istnieje siedem rodzajów spółek: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna. Największą popularnością wśród przedsiębiorstwu cieszą się spółki z o.o. Na koniec 2024 roku w KRS widniało 602 307 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Obecnie 12 proc. z nich wpisanych jest do KRD.
Do Krajowego Rejestru Długów wpisanych jest prawie 72 tys. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Mają łącznie 3,8 mld zł długu. Ten rodzaj spółki wybiera w Polsce tak wielu przedsiębiorców, bo jest postrzegana jako bezpieczna, elastyczna i stosunkowo prosta w prowadzeniu. Spółkę z o.o. można założyć nawet przez Internet i dość łatwo pozyskuje się kapitał poprzez chociażby wprowadzanie nowych wspólników lub podwyższanie kapitału zakładowego. Do jej zalet należy też, a może przede wszystkim, ograniczona odpowiedzialność wspólników – wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego kapitału, co chroni ich majątek prywatny przed egzekucją w przypadku problemów finansowych spółki.
Niestety, wielu nierzetelnych przedsiębiorców wykorzystuje właśnie ten fakt do różnych nadużyć, czego przykładem jest aż 443 605 przeterminowanych zobowiązań finansowych, za jakie spółki z o.o. wpisano do Krajowego Rejestru Długów. To inaczej niż w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, gdzie odpowiedzialność finansowa przedsiębiorcy jest zasadniczo nieograniczona i osobista, a właściciel odpowiada za wszystkie zobowiązania firmy całym swoim majątkiem, zarówno firmowym, jak i prywatnym (np. domem, samochodem, oszczędnościami). W przeciwieństwie do spółki z o.o., gdzie odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wysokości wniesionego kapitału, w JDG nie ma takiej ochrony majątku osobistego. Wielu przedsiębiorców decyduje się więc na spółkę z o.o., z obawy przed ryzykiem finansowym, jakie musieliby ponieść w przypadku niepowodzenia swojego biznesu.
Sandra Czerwińskaekspertka Rzetelnej Firmy
Fundacja na spółkę ze stowarzyszeniem
Ale oprócz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością sporą część dłużników w KRD stanowią również spółki komandytowe, które są winne wierzycielom ponad 332,6 mln zł, spółki akcyjne – 324,9 mln zł i spółki jawne – 151,4 mln zł. Ich obecność w rejestrze nie dziwi, biorąc pod uwagę fakt, że spółki prawa handlowego są nastawione stricte na prowadzenie działalności gospodarczej i dzielenie zysku między wspólników/akcjonariuszy. Ponoszą więc ryzyko inwestycyjne i transakcyjne, które może przynieść różne konsekwencje.
Dziwić może natomiast obecność w Krajowym Rejestrze Długów rożnego rodzaju fundacji, stowarzyszeń czy spółdzielni. Ale i na to jest wytłumaczenie:
Do KRD trafiają nie tylko spółki prawa handlowego, osoby fizyczne czy JDG-i ale wszystkie podmioty prowadzące działalność gospodarczą, które nie wywiązują się z umów, nie płacą rachunków, kredytów, czynszu czy innych zobowiązań, i zostają z tego tytułu wpisane do rejestru przez swoich wierzycieli. Jest to związane z faktem, że aktywnie uczestniczą w obrocie gospodarczym i ponoszą ryzyko finansowe. Warto zauważyć, że zarówno fundacje, jak i stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego, co wiąże się z zawieraniem umów, zaciąganiem zobowiązań i wspominanym ryzykiem finansowym. Po wpisie do KRS fundacje i stowarzyszenia uzyskują osobowość prawną, a to pozwala im na samodzielne zawieranie umów, zaciąganie zobowiązań i prowadzenie działalności.
Sandra Czerwińskaekspertka Rzetelnej Firmy
Przy złym zarządzaniu środkami, fundacje i stowarzyszenia tracą płynność finansową i z powodu przeterminowanych zobowiązań finansowych zostają wpisane do KRD. Jak się jednak okazuje – nie jest to odosobniony przypadek.
Obecnie widnieje w KRD 920 fundacji, których łączny dług opiewa na 35,1 mln zł, oraz prawie 2,5 tysiąca różnego rodzaju stowarzyszeń, związków czy spółdzielni, zadłużonych na blisko 70 mln zł. Obecność w KRD działa w tym przypadku jako mechanizm kontroli rzetelności finansowej organizacji i ostrzeżenie dla potencjalnych partnerów biznesowych czy instytucji finansujących, że choć fundacje i stowarzyszenia realizują cele społeczne, to przez złe zarządzanie budżetem, mogą też być źródłem poważnych kłopotów.
Adam Łąckiprezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.